Fryske taal en kultuer op De Brêge

Frysk wurdt op De Brêge net as fak jûn. It stiet net alle wiken op it lesroaster. Der is ek gjin oanbod fan Frysk yn de foarm fan bygelyks struktureel yn it jierprogramma werkearende projekten. Dat hat alles te krijen mei de algemiene doelstelling fan it Praktykûnderwiis. Dêr hat it Frysk gjin prioriteit yn. Dat jildt foar alle skoallen mei dizze ûnderwiisfoarm yn de provinsje Fryslân.

Plak foar Frysk

Dat betsjut net dat der gjin oandacht of plak foar Frysk of regiotalen lykas Ljouwerters wêze soe op De Brêge. Dat soe ek nuver wêze op in skoalle dêr’t meartaligens in deistich oanwêzich ferskynsel is.
Der is romte om it Frysk te praten yn de skoalle en yn de klasse as it gebrûk derfan bydraacht oan opbou of behâld fan goede ûnderlinge relaasjes. Te tinken falt oan mentor- en âldergesprekken. Omdat De Brêge in goede gearwurking tusken skoalle en bedriuwslibben neistribbet, kin it brûken fan it Frysk yn guon gefallen mearwearde ha yn dy kontekst.

Multiculturele Week

Op De Brêge wurdt jierliks in Multiculturele Week holden. Yn dat temaprojekt komme aspekten oan de oarder dy’t in relaasje ha mei kultueren út lannen fan herkomst fan learlingen. It kin dan gean om iten en drinken, tradysjes en talen út likernôch tweintich kultueren. It Frysk hat yn dat oanbod ek in plak krigen. Dêrneist kin Frysk en Fryslân in rol spylje yn ynsidintele aktiviteiten lykas museumbesites of dielname oan programmaûnderdielen fan bygelyks LF2018.

Profyl C2

Op grûn fan dizze oanpak hat De Brêge sûnt dit skoallejier binnen it Taalplan Frysk it Profyl C2. Dat betsjut dat de skoalle ûntheffing krigen hat foar it oanbieden fan de ‘talige’ kearndoelen Frysk. Koartsein: dy kearndoelen geane oer it oanlearen of ferbetterjen fan de taalbehearsking Frysk. De kearndoelen dy’t wol by Profyl C2 hearre ha te krijen mei Fryske kultuer en mei meartaligens.

Fryske kultuer yn lesoanbod

Yn dy sin ûndersiket de skoalle mooglikheden om Fryske kultuer op te nimmen yn it besteande lesoanbod. Dat soe bygelyks kinne by CKV,by ekspresjelessen en ekskursjes, lykas museumbesites. Dêrby kinne aspekten lykas Fryske skiednis, lânskip en ferskynsels as Fryske sporten oan de oarder steld wurde. In belangryk doel dêrby is dan it bewurkstelligjen fan in positive hâlding t.o.f. de Fryske Taal en Kultuer.

Digitale helpmiddels

By dy mooglikheden kinne digitale helpmiddels út it platfoarm Edufrysk belutsen wurde: de digitale metoade Searje36 of Spoar8, it lessepakket Fryske sport yn dyn klasse of teksten en opdrachten út it magazine Linkk. Dêrneist binne filmkes fan Omrop Fryslân, de Kanon fan de Fryske Skiednis 11en30.nu en de Fryske skoaltv gaadlik foar gebrûk.

Friese taal en cultuur op De Brêge

Fries wordt op De Brêge niet als vak gegeven. Het staat niet alle weken op het lesrooster. Er is ook geen structureel aanbod van Fries in de vorm van jaarlijks in het programma terugkerende projecten. Dat heeft alles te maken met de algemene doelstelling van het Praktijkonderwijs. Daarin heeft het Fries geen prioriteit. Dat geldt voor alle scholen met deze onderwijsvorm in de provincie Fryslân.

Ruimte om Fries te spreken

Dat betekent niet dat er geen aandacht of plaats voor Fries of regiotalen zoals het Leeuwarders zou zijn op De Brêge. Dat zou ook vreemd zijn op een school waar meertaligheid een dagelijks aanwezig verschijnsel is.
Er is ruimte om het Fries te spreken op school en in de klas als het gebruik ervan bijdraagt aan opbouw of behoud van goede onderlinge relaties. Te denken valt aan mentor- en oudergesprekken. Omdat De Brêge een goede samenwerking nastreeft tussen school en bedrijfsleven, kan het gebruiken van het Fries in sommige gevallen meerwaarde hebben in die context.

Multiculturele Week

Op De Brêge wordt jaarlijks een Multiculturele Week gehouden. In dat themaproject komen aspecten aan de orde die een relatie hebben met culturen uit landen van herkomst van leerlingen. Het kan dan gaan om eten en drinken, tradities en talen uit ongeveer twintig culturen. Het Fries heeft in dat aanbod ook een plaats gekregen. Daarnaast kan Fries en Fryslân een rol spelen in incidentele activiteiten zoals museumbezoeken of deelname aan programma-onderdelen van bijvoorbeeld LF2018.

Profiel C2

Op grond van deze aanpak heeft De Brêge sinds dit schooljaar binnen het Taalplan Frysk het Profiel C2. Dat betekent dat de school ontheffing heeft gekregen voor het aanbieden van de ‘talige’ kerndoelen Fries. Kort gezegd: die kerndoelen gaan over het aanleren of verbeteren van de taalbeheersing Fries. De kerndoelen die wel bij Profiel C2 horen hebben te maken met Friese cultuur en met meertaligheid.

Meer Friese cultuur in lesaanbod

In die zin onderzoekt de school mogelijkheden om meer Friese cultuur op te nemen in het bestaande lesaanbod. Dat zou bijvoorbeeld kunnen bij CKV, bij expressielessen en bij excursies, zoals museumbezoeken. Daarbij kunnen aspecten als Friese geschiedenis, Friese landschappen en verschijnsels als Friese sporten aan de orde gesteld worden. Een belangrijk doel daarbij is dan het bewerkstelligen van een positieve houding t.o.v. de Friese taal en cultuur.

Digitale hulpmiddelen

Bij die mogelijkheden kunnen digitale hulpmiddelen betrokken worden: de methode Searje36 of Spoar8, het lessenpakket Fryske sport yn dyn klasse of teksten en opdrachten uit het magazine Linkk. Daarnaast zijn filmpjes van Omrop Fryslân, de Kanon van de Friese geschiedenis 11en30.nu en de Fryske Skoaltv geschikt voor gebruik.